Caixas: o prezo do silencio

Por fin esta semana tivemos algunha “información” sobre as idemnizacións e xubilacións dalgúns dos exdirectivos de Caixa Galicia e Caixa Nova. Xa puidemos comprobar a indignación e a ira que esas cifras escandalosas provocan nunha poboación esgazada económica e moralmente por unha crise interminable. O sorprendente, unha vez máis, é o estoicismo co que a sociedade recibe tais noticias, polo menos de momento.

Aínda que poida parecer irrelevante diante da magnitude do escandalo levantado compre sinalar tres constatacións obvias. A primeira é que non as coñecemos por un exercicio de transparencia nin da propia entidade, nin do Banco de España nin da Xunta de Galicia -que por imperativo legal tiñan que coñecelas-, senón que nos chegan por filtracións en determinados medios. A segunda é que, como consecuencia do anterior, non sabemos se as cuantías filtradas son as reais ou aínda quedan sorpresas. E, terceira, non sabemos das demais, tanto dos outros exdirectivos de menor rango que tamén recibiron “premios” importantes, nin tampouco temos información dos contratos e plans de xubilación dos que aínda seguen sendo directivos da entidade neste momento.

Estas tres constatacións evidencian algo tan grave como a propia inmoralidade dese tipo de saqueo, realizado ao amparo dunha xestión feudal das caixas, e iso tan grave é que non están funcionando as institucións democráticas. A Xunta de Galicia non cumpriu coas súas obrigas de control eficiente da actuación dos órganos das caixas nin transmite ao Parlamento, aos clientes e á sociedade en xeral a información relevante como esta sobre estas entidades tuteladas. Pero tampouco o fai o Banco de España que protexe cun manto de secreto todos eses aspectos relativos ás remuneracións dos directivos, que non pode dicirse que sexan imprescindibles para salvagardar a discreción nos negocios das entidades.

Pero tampouco funcionaron os consellos de administración das entidades. Incumpriron os seus membros as súas obrigas de velar pola moralidade e razonabilidade da política de remuneración dos directivos. Tanto se coñecian eses contratos a todas luces obscenos como se ignoraban os seus contidos, facendo deixación das súas obrigas e responsabilidades, son complices necesarios do desbalde. Aceptar estar de floreiro nunha corte tiranizada ten consecuencias, pero son máis graves cando se accede a ela en representación de outros (concellos, depositantes, etc).

Agora coñecemos o prezo que a sociedade galega paga por ese silenzo cómplice. Tamén coñecemos o prezo do silencio cómplice dos que se van sen facer ruído coas faltriqueiras cheas.

Porque todos os galegos deberían ser conscientes de que o espolio non rematou. Xa percibimos un espolio multimillonario derivado dunha pésima xestión e dunhas decisións políticas que atendendo aos intereses da banca decidiron rematar coas caixas de aforros como modelo de entidade diferente da banca privada, cando menos potencialmente. Xa coñecemos ese outro sumatorio -nada despreciable- do espolio que representan as “recompensas e premios” aos que se van sen facer ruído. Coñeceremos o expolio dos préstamos superxenerosos aos amigos da corte celestial. Pero o que supoñerá o verdadeiro e definitivo espolio é cando o Banco de España venda a investidores privados o banco de NCG ao prezo de saldo que fixa a valoración irrisoria do capital de partida do novo banco. Nese momento chegarán os espoliadores definitivos que ocuparan os lugares que foron deixando os “modestos” espoliadores precedentes.

Ese será, sen dúbida, o desenlace final se deixamos que o guión prosiga a secuencia prevista polos autores do plan de bancarización das caixas. Ese será o desenlace se as institucións do país colaboran –aínda que sexa con aspaventos- e se, polo tanto, os galegos seguen presenciando de espectadores silentes o enésimo espolio.

É hora xa de facer balance. Moitas caixas pagan as consecuencias dunha mala xestión e de ter entrado, igual que os bancos, na voráxine especulativa da última década. Pero non é a figura de banco a que nos libra dese mal. Os bancos arrastran idéntica carga explosiva nos seus balances e levamos tres anos rescatandoos con recursos públicos sen que se albisque final para a saída do burato negro das débedas acumuladas. Agora mesmo empeza a segunda onda de rescates masivos en Europa e todo iso a costa dos contribuintes e traballadores. Son moitos sacrificios e demasiado prolongados para salvar un modelo de banca que xa non serve nin está pensada para financiar a economía produtiva. Sen ir máis lonxe Galicia perde hoxe o seu último banco importante, o Banco Pastor. É absorbido por un Banco Popular máis grande pero que non goza de moita máis solvencia. Seguramente non é o último punto da secuencia e acabarán engulidos nun moloch aínda maior. En definitiva, compre facer un alto e repensar se a senda na que veñen dirixindo esta crise conduce a algún sitio. Eu son dos que, modestamente, creo que non. As caixas fixeronno mal pero non por ser caixas ou actuar como caixas senón por actuar como bancos. Unha banca que só se vé a si mesma como negocio financeiro-especulativo, en pugna con fondos especulativos sen regras nin xurisdición, configuran un sistema financeiro que conxuntamente desvia o aforro do circuito do investimento produtivo e innovador cara as burbullas financeiras de calquera tipo.

É o momento de romper o silencio e dicir basta. Restablecer o fluxo de crédito normal á economía produtiva e as familias pasa por reinventar o sistema financeiro e iso, igual que pasou despois da gran depresión, pasa por abrirlle o paso a banca pública e o crédito oficial –ademais de cancelar todolos paraisos fiscais. Aqui e en Europa. Polo tanto, agora que NCG banco foi nacionalizado polo FROB compre impedir o último paso do espolio evitando que sexa vendido-regalado a fondos especulativos. Compre convertelo no banco público de Galicia.

A participación do FROB nel esta financiada con impostos e débeda que soportamos todos os galegos, polo tanto, sería razonable e xusto que se establecera un acordo entre o FROB e as institucións de galegas para poñer a andar NCG banco como banco público do país. Non creo que sexa necesario que a Xunta pague ao FROB, cando este esta realmente soportado polos contribuintes galegos. Tan só se trata de que sendo público estexan adecuadamente representados nos órganos directivos do banco a sociedade galega de xeito maioritario. ¿Quen senón nun banco que ten a inmensa maioría do seu negocio en Galicia?. Seguramente non é iso no que están pensando Fernández Ordóñez nin Núñez Feijóo. Pero por responsabilidade deberian facelo e, por interese, os galegos deberian estar demandandoo. Ou imos seguir en silencio e... dándolles os votos?. Pois... será e asi nos irá.