Reforma laboral, deflación salarial e depresión económica

Despois dun ano da súa entrada en vigor xa podemos ver os efectos da reforma laboral aprobada polo PP, a máis lesiva para os dereitos dos traballadores desde os anos setenta. Como imos ver, a xustificación da reforma é un monumento á mentira, convertida xa na moeda común no trato do poder cos cidadáns e traballadores. Desde o punto de vista dunha estratexia de saída da crise é un desatino. E, desde o ponto de vista social, é un retroceso histórico en dereitos e en nivel de vida.

É un insulto á intelixencia afirmar que había rixidez laboral nun país no que se celebraban 680 mil contratos ao ano en Galiza, é dicir, miles e miles de contratos temporais de curtísima duración, cunha ínfima indemnización ao seu remate (6 días por ano traballado). Ningún outro país europeo tiña nin ten tal grao de precariedade contractual.

É un insulto á intelixencia dicir que a crise viñera provocada por remuneracións excesiva cando o 45% dos traballadores cobran menos do duplo do salario mínimo, é dicir, menos de mil euros. Os salarios máis baixos e desiguais da UE occidental (deixando de lado os países do leste).

É un desatino pretender que a saída da crise en Europa vai vir da man dunha deflación interna masiva e dun aumento das exportacións, sabendo que o crecemento económico do conxunto da UE só pode sosterse sobre un incremento sostíbel da demanda (e unha nova política comercial co resto do mundo).

Aínda que só levamos un ano xa podemos constatar as consecuencias reais da reforma laboral. A volta de rosca da precarización do emprego empeza a surtir efectos por diversas vías: destartalando e rompendo a negociación colectiva; permitindo a fixación unilateral de salarios e o despedimento libre e sen indemnización para unha gran parte do tecido empresarial; reducindo os custes do despedimento en todos os casos; precarizando aínda máis o contrato dos novos, con contratos de aprendizaxe e en prácticas até os trinte e pico de anos.

Ocupados Galiza (EPA)

Cales son os resultados? Os contrarios dos proclamados polo goberno e a patronal pero os agardados por todos aqueles cun mínimo de coñecemento de como funciona a economía e non servís coa propaganda oficial. Non se creou máis emprego senón que diminuíu (40.000 ocupados menos); o que si aumentou intensamente foi o paro e a emigración. A economía non creceu senón que profundizou a recesión en 2012 (redución do PIB nun 1,6%) e continuará en 2013(o Índice de Confianza Empresarial mostra un empeoramento). Empeoraron as condicións laborais e salariais de miles e miles de traballadores. Caeu o consumo, caeu a capacidade de aforro das familias, aumentaron as desigualdades e a pobreza.        

Paro rexistrado Galiza

Afiliados S Social Galiza

E a inflación? Pois a pesar da caída dos salarios os prezos seguiron subindo (2,9%), porque as empresas aproveitan para aumentar beneficios e as remuneracións dos directivos. Os prezos dos servizos regulados (electricidade, auga, etc) subiron un 10%; as medicinas un 27%, educación superior un 22%. A capacidade adquisitiva caeu de xeito moi sensíbel.

Aumentaron as exportación? Pois resulta que diminuíron, cos datos disponíbeis no IGE até outubro 2012. Ou sexa que o outro gran argumento para xustificar a reforma laboral que era a competitividade resultou ser un gran calote.

Variación interanual exportacións (CXX) e importacións (CXM) 

En síntese, a política de austeridade, de deflación competitiva á que pretende contribuír a reforma laboral acaba provocando unha caída da demanda interna e, na medida en que as medidas contrativas se aplican en toda a UE, que é o noso principal mercado (a empezar por Portugal), cae tamén a demanda externa. A redución das exportacións á UE é clara e non consigue ser compensada por outros detinos como Latinoaméica ou Asia.

Conclusión, a reforma laboral ten efectos nefastos para os traballadores e non axuda a saír da crise económica. Sufrimento inútil e, polo tanto, dobre sufrimento.

Pero entón porque se fixo a reforma aceleradamente?. Por tres razóns esenciais. Primeira, para aproveitar o shock social e sicolóxico da crise e o altísimo paro para desmontar o que quedaba dun modelo laboral que os neoliberais e a patronal  máis cutre levaban anos ansiando podar; o modelo que no resto de Europa se implantara despois da vitoria contra o fascismo na Segunda Guerra Mundial e que aquí se implantara coa caída da ditadura. Segunda, abaratar custes salariais para aumentar beneficios (e as remuneracións dos directivos: en 2012 baixaron os salarios dos traballadores un 1% e subiron os soldos dos directivos un 3,4%). Terceira, abaratar os custes do axuste de persoal do sector financeiro, os que ditan orientación e ritmos; de feito, cos miles de despedimentos de 2012 e os anos vindeiros a banca española vai aforrar máis da metade das indemnización por despedimento, desde uns 7.000 millóns de euros que lle custaría antes da reforma a uns 3.000 millóns coas novas condicións: é un substancioso agasallo de 4.000 millóns para a banca. Cuarta, a banca precisa a deflación salarial a longo prazo para que a nosa economía poida bombear ao longo da vindeira década dividendos máis elevados nas empresas cotizadas nas que os bancos e fondos participan e para que o sector público poida reducir custes e poder satisfacer aos altos pagos de xuros da débeda.

En definitiva, é preciso entender a reforma laboral como unha peza máis -xunto coa redución dos servizos públicos e o rescate das finanzas especulativas- da estratexia global de radicalización neoliberal que a dereita europea está impoñendo en todos os países e que ten o seu vértice articulador o Pacto polo Euro Plus asinado en 2011 e o Tratado de Estabilidade asinado en 2012. Estratexia que ten como norte dar a “puntilla” definitiva, paso a paso, ao chamado modelo social europeo aproveitando o estado de shock que provocara a crise financeira e que eles conseguiron transformar nun látigo para impoñer á sociedade un brutal programa de reversión das conquistas sociais do século XX. 

(Publicado en Sermos Galiza, 11.01.2013)