Non é o déficit, paspán, son os impostos!

As veces un dato aclara máis que mil palabras.

Podemos darlle moitas voltas aos problemas do déficit fiscal e a débeda pública, a necesidade de reducilos, a incapacidade para facelo, as desastrosas consecuencias de tentar reducilos a costa de reducir o gasto público, etc.

Porén, o máis importante é entender as causas do problema. Para facelo podemos lanzarnos a un minucioso estudo dos gastos, dos ingresos, das partidas máis importantes que están detrás dos principais desequilibrios, etc. ou ben tirar por unha vía moito máis sinxela pero máis directa: unha comparación do estado español cos demais países europeos.

Imos ver en cinco gráficas os principais indicadores das contas públicas dos países da UE. Todas elas estan estraídas de Eurostat e corresponden ao ano 2011. É moi importante ter presente que non son cifras absolutas senón que as ratios presentadas están calculadas respecto ao PIB. Quere isto dicir que se unha cifra é baixa ou alta non ten que ver nin co tamaño, nin co feito de ser un país máis ou menos rico. Reflicte a "decisión do país" de distribuír os recursos dun determiando xeito (é dicir, é unha decisión política, de modelo social).

1. O déficit público español en 2012, en proporción ao PIB, está efectivamente entre os máis altos da UE, despois de Irlanda e ao mesmo nivel de Grecia.

2. A débeda pública española en relación ao PIB do país, en cambio, está por debaixo da media (70% fronte a 82%). Non só Grecia, Irlanda e Portugal teñen unha débeda pública moi superior senón que tamén Italia, Alemaña, Francia ou Bélxica están en niveis superiores aos españois.

3. O gasto público español medido en relación ao PIB está 4 puntos por debaixo da media,  fronteao que tenta inculcarse á poboación, 

É un esforzo de gasto público que está moi por lonxe de países como Dinamarca, Francia, Finlandia, Bélxica, Suecia, Holanda, Alemania, Austria, Portugal, Grecia ou Irlanda.

Realmente só os países do leste realizan un esforzo de gasto público inferior ao español.

Este dato mostra ben claro que dado ese baixo porcentaxe do PIB adicado a gasto público non parecería moi razonábel situar ao gasto como factor para explicar o déficit ou a débeda públicos e, menos aínda, a crise económica.

Máis ben habería que pensar que nese baixo gasto público (e eventualmente a súa incorrecta distribución e aplicación) está unha das raíces do problema.

4. Pero si o problema non está nun gasto excesivo, entón de onde ben o déficit e a dificultade para controlalo?. A resposta está nesta gráfica: o estado español é dos países cun menor esforzo fiscal. De cada unidade de PIB detrae para o sector público unha proporción que está entre as máis baixas da UE. A súa capacidade para xerar recursos públicos está nove puntos por debaixo da media europea (e de Alemaña ou Portugal);  20 puntos por debaixo de países como Dinamarca, Noruega ou Finlandia; 15 puntos por debaixo de Francia, Bélxica ou Suecia.

De novo, só algúns dos países do leste (5) recadan unha proporción menor do PIB.

Está claro que non poden manterse niveis de gasto público e gasto social sen a correspondente recadación de ingresos públicos.

Entón, a cuestión é: por que se recada tan pouco en relación ao PIB que producimos?. Hai diferentes causas:

- baixos impostos ás rendas altas

- baixos ou inexistentes impostos ás grandes fortunas e patrimonios

- a evasión fiscal e a fraude fiscal

-etc

5. Os ingresos públicos xeneranse por diferentes vías (impostos directos e indirectos, taxas, multas, etc). Pois ben, a recadación de impostos directos sobre a renda e impostos sobre a riqueza (patrimonio) en relación á renda xenerada no país (PIB) é das máis baixas de Europa. Tres puntos inferior á media, 20 puntos inferior a Dinamarca e 10 puntos menos que os países escandinavos. 

A conclusión é bastante clara: non ten ningún sentido pretender reducir o déficit e a débeda cunha espiral destrutiva de recortes no gasto público. pilarro, para reducir o déficit e resolver a crise fiscal cómpren tres liñasde actuación esenciais (mesmo sen plantexarse mudanzas de máis envergadura): 
a) reactivar a economía incrementando o gasto público (e o gasto social),o que non significa defender o mal gasto público, o desbalde, a ineficiencia ou o clientelismo. Máis ben todo o contrario. 

b) aumentar a capacidade de recadación de impostos mediante unha reforma fiscal progresiva, eliminar o "gruyere" fiscal das grandes empresas (que lles permite pagar menos impostos que as pequenas, obter bonificacións fiscais por investir fóra favorecendo a deslocalización, etc...) e 
c) unhas medidas de persecución da evasión e a fraude fiscais rigorosas. 
Para rematar, a simple comparación dos datos anteriores debería ser suficiente para desacreditar esa vulgata neoliberal de que o problema é o gastos público. Os países europeos máis dinámicos son os que teñen niveis de gasto público superiores e niveis de recadación impositiva tamén superiores. Ser máis dinámicos e máis xustos non é contraditorio. Máis ben todo o contrario, un exceso de desigualdade frea o crecemento, ademais de converter a vida de moita xente nun inferno.