Rescate con incerto futuro

O recurso a financiamento extraordinario do Fondo de Estabilidade Financeira (FEEF) por unha contía de até 100.000 millóns de euros para o saneamento do sector bancario español pon a vista de todos a causa real da crise que arrastramos desde hai 4 anos. Queda en evidencia a impostura do discurso oficial que durante todo ese tempo tentou impoñer ao país a idea de que o problema nacía dun excesivo gasto público, das pensións, da lexislación laboral ou dos salarios. Finalmente e a pesar de ter posto a disposición da banca a inxente cantidade duns 150.000 millóns de euros en forma de inxeccións de capital, préstamos públicos ou avais, resulta que ten que recoñecerse unha necesidade que pode acadar eses 100.000 millóns adicionais. A suma das dúas cifras representa aproximadamente o 25% do PIB anual español. Esa é a magnitude do burato no que nos situamos con esta medida e que tentan encher todas as medidas de recortes nos servizos públicos, salarios públicos e privados, pensións etc impostas nestes últimos anos e meses e que se prolongarán nos vindeiros anos. 

É moi importante ter en conta que -máis alá de condicións adicionais que se impoñan- este préstamo do FEEF ao FROB implica a emisión da cantidade correspondente de débeda pública, que aumentará nesa contía e cuxos xuros haberá que sumar ao déficit público español. Polo tanto, non nos enganemos, o rescate da banca española é unha garantía para os acredores internacionais –entre eles a banca alemá- e será pagado con uns 10 puntos máis de débeda pública sobre as costas dos contribuíntes españois.

Por outro lado, compre dicir que todo este sacrificio que recae sobre as nosas costas é unha acción desesperada para salvar un euro soportado por unha arquitectura claramente insostíbel. As inminentes e incertas eleccións gregas precisaban un apuntalamento do euro ante unha eventual ruptura da baralla por parte dese país. O problema é que se o papel do BCE non muda de xeito inmediato como prestamista de último recurso dos estados non se resolverá o problema de fondo e a nosa economía seguirá sufrindo unha sangría insoportábel. A presión engadida sobre o gasto público e o prolongamento do curtocircuíto financeiro seguirán arrastrando a economía pola senda da recesión e o estancamento, é dicir, destruíndo tecido produtivo e emprego.

Sen mudar moi esencialmente o modelo de Unión Monetaria todo ese sacrificio corre o risco de ser inútil e o fatal desenlace final acabará ocorrendo igualmente. Porque aínda que o discurso oficial -e sobre todo o de Alemaña- pretende facer crer os países da periferia europea son manirotos e lacazáns, entregados a vivir por riba das posibilidades, o problema de fondo foi e segue a ser outro. Coa firma da Unión Monetaria e do Pacto de Estabilidade, a periferia europea intercambia disciplina orzamentaria a cambio da credibilidade de Alemaña en termos de inflación e baixos tipos de xuro. Pero, curiosamente os problemas ao final non estouran como consecuencia da indisciplina fiscal, p.e. o Estado español tiña superávit fiscal e a débeda pública no 37% do PIB. O problema estoura como consecuencia da desregulación financeira. Efectivamente, no período 1998-2008 a banca alemá e a banca global, con diñeiro do BCE,  adicouse a financiar a baixo custe a banca española, que se lanza desbocada e compulsivamente a unha carreira de endebedamento exterior e de crédito no interior, aproveitando que os tipos de xuro son iguais ou inferiores aos da inflación, de xeito que os tipos de xuro reais son mesmo negativos. Cos seus créditos financiouse unha desbocada burbulla inmobiliaria e un explosivo déficit da balanza por conta corrente española que chegou a representar no 2008 o incríbel 9% do PIB.

Agora disque estamos nas mans dos alemáns, que son os nosos acredores. Pois ben, sen dúbida a responsabilidade é de todos. Pero é maior a de quen deseñou un euro e un BCE absolutamente insostíbeis. Nin temos Banco central que soporte as emisións dos estados nin temos unha regulación intelixente do sistema financeiro en Europa. Agora fálase de ambas cousas, tamén da unión bancaria europea. Pois ben, non sei se chegarán ou se chegarán tarde demais.

Por si acaso, deberiamos poñernos en garda para impedir que este novo lance nos deixe aos galegos sen entidades financeiras propias. É o momento de demandar con valentía que a nova inxección de recursos públicos, que en última instancia non son europeos senón nosos, sirvan para galeguizar definitivamente NGB.

(artigo publicado en Faro de Vigo, 10.06.2012)