Castelao deita luz nas
sombras de 2014
Hoxe rendemos homenaxe a memoria inmensa do grande patriota Afonso Daniel
R. Castelao, que viu a luz un 30 de xaneiro en Rianxo e pechou os ollos para
sempre un 7 de xaneiro de 1950 no exilio porteño, pero a súa luz segue
alumeando hoxe como un facho ben aceso aos que seguimos Sempre en Galiza.
Hoxe estamos escribindo unha nova páxina no libro aberto da historia do
nacionalismo que el contribuíu a chantar sobre alicerces firmes, man con man
con outros moitos bos e xenerosos, entre os que ocupou un lugar senlleiro o
memorábel Alexandre Bóveda.
Aquí estamos un ano máis poñendo a punto a folla de ruta do proxecto
nacional que constituíu o cerne do seu ideario.
Ben sabemos que os últimos tempos da vida do compañeiro Daniel estiveron
marcados polo cancro que lle devorou as enerxías pero tamén pola desgusto
provocado pola cerrazón do republicanismo español –mesmo no exilio- fronte ás
aspiracións nacionalistas e, sobre todo, polo sufrimento máis íntimo e sentido
provocado pola traizón daqueles que, con Piñeiro á fronte, decidiran acó deixar
esmorecer o Partido Galeguista no interior e desvincularse da organización do
partido no exilio. Ben sabemos hoxe que aquela desvinculación significaba a
ruptura dramática do fío da historia do proxecto nacionalista no interior a man
dos que con Piñeiro –e mesmo sen ser plenamente conscientes algúns deles-
poñían rumo cara un proxecto político sucursalista, inicialmente sen siglas,
disfrazado durante anos dun falso pragmatismo culturalista e que finalmente
morrería na irrelevancia predicando a claudicante tese da “galeguización” das
forzas estatais.
Houbo que agardar a que a nova xeración –“os novos”- emendara a traizón
piñeirista e non sería até 1964 que nacera das cinzas do Consello da Mocidade a
primeira organización do nacionalismo moderno herdeira de Castelao.
Precisamente, este ano celebramos o medio século daquel alumbramento: o
cincuenta aniversario da UPG, acontecemento que é de tod@s @s que hoxe
profesamos o ideario de Castelao, o ideario da liberación nacional e social
alicerzado sobre a base da autoorganización política.
Cando Castelao nos deixou pra sempre o noso país aterecía na máis profunda
noite: atraso, pobreza estrema, fame, miseria, emigración masiva, capitalismo
cutre dunha banca española cortesana e uns negociantes cazadores de rendas e
concesións nos corredores dos ministerios corruptos do franquismo, ausencia
absoluta de liberdades, represión atroz, negación e persecución do idioma e da
cultura, clericalismo rancio, etc, etc.
Hoxe, por fortuna, a nosa sociedade está ben lonxe daquela realidade cutre
mais tamén é certo que estamos sometidos a un programa involutivo da dereita
económica e a caverna política que evoca algúns daqueles trazos e fai que esas
mesmas palabras volvan ao noso vocabulario. Este País está sometido a un golpe
institucional sistemático levado a cabo desde as institucións formalmente
democráticas a man dos herdeiros ideolóxicos daquel franquismo autoritario.
Trátase dunha involución na que é difícil separar o seu contido de regresión
social, de regresión democrática e de regresión no modelo territorial,
desmantelando de facto e de iure o autogoberno. Asistimos mesmo o retroceso en
termos de liberdades, cunha nova lei de Seguridade Cidadán que criminaliza
calquera acto de protesta, reduce a tutela xudicial, pon á cidadanía ao albur
dos caprichos da policía e trata de impoñer un retrógrado culto reverencial aos
símbolos do estado.
Hoxe o PP e os poderes económicos teñen en marcha unha verdadeira cruzada
contra todas as conquistas dos últimos 35 anos e está empeñado en non deixar en
pé nin o esquelete do cativo autogoberno plasmado no seu día no Estatuto. O
último paso nesa cruzada é o retallamento do Parlamento de 75 a 61 escanos,
deixándoo reducido ao espectro dun parlamento normal: dun tempo a esta parte
foron baleirandoo de competencias e, o que é peor, fan ostentación da nula
vontade de exercelas. Esfórzanse en transmitir á cidadanía a irrelevancia do
Parlamento e a inocuidade das súas decisións.
O xogo cínico de Feijóo e do PP en resolucións unánimes na Cámara Galega
como as do naval ou das preferentes, facendo brindes ao sol en Galiza e votando
o contrario en Madrid é unha forma deliberada de desvalorización das
competencias e da dignidade do Parlamento. Convertelo no foro de crispación e o
circo é outra forma de desvalorizalo a ollos da cidadanía. A puntilla
definitiva é deixalo cun tamaño tan reducido que impide desenvolver un traballo
lexislativo e de control do goberno dignos de tal nome.
Algúns caen na inxenuidade –ou no cinismo- de propoñerlle ao PP abrir un
diálogo. Non hai nada que negociar cos que teñen a firme vontade de aproveitar
a maioría na Cámara para cargarse unilateralmente o autogoberno. Hai que
derrotalos na sociedade!!
Por iso e por todo o demais, o BNG non se farta de soprar con forza as
buguinas de alarma, como fan os mariñeiros. Temos que facelas bruar coma a
“vaca” do faro de Fisterra!.
Nesta vila que foi berce de Castelao e de tantos outros fachos da valentía
modernizadora e libertaria do noso país, como Manuel Antonio ou Rafael Dieste,
honrando a memoria de todos eles, temos a obriga que denunciar os ataques que
está a recibir o noso pobo, nas condicións de vida, nas laborais, no espolio
dos aforros, na explotación como consumidores e usuarios, na mingua de dereitos
cívicos, no retroceso dos dereitos das mulleres, nos ataques ao idioma –unhas
veces brutais outras sibilinos-, na parálise deliberada da vida cultural e,
sobre todo, no desmantelamento sistemático da capacidade de autogoberno e na
deturpación da calidade da democracia.
E queremos afirmar aquí, co portelo de 2014 aberto, o noso compromiso
inquebrantábel co proxecto emancipador no social e nacional que encarna o
nacionalismo do século XXI, o nacionalismo emancipador do BNG.
As 300.000 persoas paradas, as 100.000 familias que teñen todos os membros
en paro, a pobreza rampante, a exclusión galopante, a mocidade emigrada, o
esmorecemento demográfico ... son a demostración da inviabilidade do modelo de
estado e do modelo neoliberal. Este marco institucional e este modelo de
capitalismo parasitario xa non son quen de garantir a inclusión laboral e
social e, polo tanto, xa non son quen de garantir as condicións para o progreso
da sociedade e a súa vitalidade demográfica.
A galopante fenda da desigualdade e a gravidade deses desequilibrios
laborais e demográficos son a consecuencia do esmorecemento prolongado da
economía produtiva a mans dun modelo dominado polas finanzas especulativas, que
foron impoñendo desde Bruxelas e desde Madrid. Esa hiperglobalización
liberalizadora do comercio industrial, agrícola e dos servizos, a mans da OMC e
da Bolkestein, acaba destruíndo a nosa produción e o noso emprego; acaba
converténdonos a todos en consumidores de produtos e servizos foráneos e en
obrigados pagadores de tarifas, taxas e canons a toda esa trama inmensa de
empresas parasitarias concesionarias de servizos públicos privatizados.
Ese modelo de capitalismo neoliberal que pilota a UE e que nos arrastra a
todos é letal para a vida dos pobos, impide o seu progreso máis ou menos
ordenado e equilibrado. É inviábel, é incompatíbel cun proxecto social
inclusivo, leva por diante emprego e benestar e, ao final, pon en risco grande
parte das conquistas civilizatorias e democráticas.
Non hai futuro se os beneficios e plusvalías arrancados ao suor dos galegos
e galegas no canto de ser investidos no país acaban fuxindo cara a especulación
global. Por eses caneiros abertos das Sociedades de Investimento financeiro,
Sicavs e fondos levan fuxindo cada ano miles de millóns dos Ortega, dos
Fernández de Sousa, dos Jove, dos Méndez, dos Fontenla, dos Silveira, dos Botas
(Rumbo1717-Etcheverria), etc. Con esa fuxida continua da nosa plusvalía, do
noso excedente non hai país que aguante. Sen reinvestir os beneficios non se
poden crear empresas nin emprego no país. Non se pode soster o gasto público e
os servizos públicos de calidade para os que os galegos e galegas aportamos
todo o noso esforzo.
Non hai futuro se o aforro dos galegos e galegas emigra a través do
circuíto dunha banca foránea que opera no país como unha enorme aspiradora, na
que a rede de sucursais capta aforro pero non concede crédito para desenvolver
a economía produtiva e crear emprego. Como vai haber crecemento sen investimento
e sen crédito produtivo?. Como o vai haber se o aforro emigra cara os mercados
especulativos globais a través do circuítos da banca e dos fondos?.
Non hai futuro se o noso orzamento público é destinado a engordar as contas
de resultados das grandes empresas madrileñas contratistas e concesionarias dos
nosos servizos públicos privatizados. O noso orzamento público acaba nas mans
dos grandes cazadores de contratos e concesións: FCC das Koplowitz, OHL de
Villar Mir, ACS de Florentino,
Vendex, AquaGest-Aqualia. Agora están a caza dos demais servizos públicos para
seguir vampirizando o orzamento no futuro: na sanidade, na dependencia, na
educación, nas infraestruturas. Xa vemos que día a día van conquistando
parcelas, coa complicidade entuasiasta do PP e resignada do PSOE. Ben sabemos hoxe con todo o que leva
agromado nos xulgados nos últimos anos –en particular cos casos Gürtel e
Bárcenas- que esa complicidade non é só ideolóxica senón que se tece nas máis
noxentas cloacas da gran corrupción das tramas que os financian, desde o Palco
do Bernabeu, os campos de golf de la Moraleja ou no Club de Campo.
Non hai futuro se os galegos e galegas acabamos convertidos en consumidores
cautivos dese capitalismo oligopólico “de contador”, que pase o que pase sempre
soben os prezos e aumentan beneficios e dividendos. Vaian como vaian os
salarios, vaia como vaian o número de parados nos fogares, vaian como vaian as
pensións, vaia como vaia a pobreza o certo é que a luz, a auga, o gas, o lixo,
o teléfono, a autoestrada aumentan de xeito inmisericorde os prezos. Para
sorpresa dos estudantes de económicas, vemos como aínda que caia a demanda os
prezos soben; soben porque estamos cautivos deses oligopolios privados e por
riba de todo cautivos duns gobernantes servís comprometidos a garantir a conta
de resultados desas empresas oligopólicas, dos seus accionistas –sobre todo
bancos- e dos directivos con remuneracións insultantes que superan os 10
millóns de euros e non para de subir. Soben porque o Estado está aí ao seu
servizo, para garantirlles todo o que piden a costa de esquilmar usuari@s e
consumidor@s. Aí -no BOE, DOGA e nas Comisións reguladoras- está a outra pata
da gran corrupción.
Non hai futuro se @s contribuíntes somos obrigados a endosar a débeda
bancaria e asumir sobre as nosas costas o fabuloso custe do rescate dunha banca
especulativa e ruinosa. O déficit público e a crecente débeda pública non
proceden dun gasto público excesivo –que sempre estivo moi por debaixo da media
dos países europeos desenvolvidos- senón que veñen provocados polo endose do
rescate bancario, o déficit tarifario das eléctricas, os créditos ruinosos ás
empresas de defensa e un sistema fiscal convertido nun auténtico “gruyère” para
as grandes fortunas, para as grandes empresas, para os especuladores
financeiros, para os negocios opacos das profesións liberais e do ladrillo.
Non hai futuro se no canto de corrixir as eivas profundas que a crise puxo
ao descuberto o que fan é impulsar un “capitalismo confiscatorio” para tapar os
buratos d@s auténtic@s responsábeis co suor, sufrimento e espolio das vítimas:
traballador@s, contribuíntes, usuari@s e aforrador@s.
Que modelo de sociedade queren construír cando van desmontando as bases de
conquistas civilizatorias claves como a sanidade pública e universal ou o
sistema público de pensións?
Nese marco e con esas políticas non hai futuro. Pero aínda así, a dereita
europea e a dereita española están dando un auténtico golpe de estado
económico, unha volta de rosca do modelo para levar adiante un bombeo masivo de
recursos desde a base da sociedade cara o 1% máis rico. E fano aproveitando a
anguria e o medo da xente, aplicando de xeito implacábel esa sibilina “doutrina
do shock”, que busca domesticar as conciencias e dominar a sociedade coa
administración sistemática da desinformación, o adoutrinamento e a manipulación
dos instintos máis primarios dos seres humanos.
Ese programa da dereita veículizase co bombeo e a transferencia de renda e
riqueza de abaixo arriba, que se materializase por unha cuadruple vía que
combina explotación e confiscación:
- a
explotación laboral, coa redución dos salarios e o aumento da plusvalía
absoluta
- a
explotación fiscal, co aumento dos impostos regresivos e todo tipo de
taxas, copagamentos
- a
explotación como consumidor@s e usuari@s, elevando todos os prezos e
tarifas dos servizos públicos básicos privatizados (porque para iso son as
privatizacións: para converternos de usuari@s en clientes e explotarnos
como consumidor@s)
- e tamén
pola explotación/espolio d@s aforrador@s
O discurso oficial tenta convencer á xente que @s neoliberais están en
contra dos impostos e dos gasto público. Non nos cansaremos de dicir que iso é
un camelo, unha impostura. O seu verdadeiro programa é atacar o estado social,
o estado do benestar público pero non para reducir o gasto público senón para
que as grandes empresas poidan acaparar e apropiarse do orzamento público,
facer negocio seguro co gasto público, coas concesións e contratas e coa débeda
pública. E ese espolio da sociedade, esa acumulación por confiscación da
maioría social, vai acompañada da centralización política.
Por que? Pois ben sinxelo, porque a forma máis fácil de vampirizar ese
orzamento público por parte das grandes empresas é que ese orzamento se
xestione centralmente, con grandes partidas, unha mesma regulación e un único
xestor: mellor un goberno central que moitas autonomías, mellor unha deputación
que moitos concellos.
Asistimos, pois, a un “golpe de estado económico” pero este non pode darse
sen retorcer o funcionamento da democracia, levando adiante un “golpe
institucional”. Ese golpe institucional no caso español plásmase no reforzo do
papel das instancias “tecnocráticas” que executan as súas directrices a través
do goberno central –desvalorizando o Parlamento- e baleirando de contido o
autogoberno. De feito, todo o paquete lexislativo que desenvolve o “plan
estatal de reformas” leva adiante un proceso de centralización sistémico e
sistemático de competencias e de orzamentos que deixa esvaído e sen substancia
o autogoberno.
Cada lei promulgada nos últimos anos (Leis restruturación financeira, Lei
orzamentaria, Lei Wert, lei de unidade mercado, lei de horarios comerciais,...)
contén preceptos recentralizadores de competencias, moitas delas abertamente
anticonstitucionais e precisamente por iso recorridas por gobernos autónomos
como a Generalitat, Junta de Andalucía, etc; non o fai así, por desgraza, esta
servil e falta de dignidade Xunta presidida por Feijóo.
Pero hai leis que teñen como obxectivo central e explícito levar a cabo unha
mudanza do marco institucional nesa dirección centralista e de baleirado do
autogoberno:
- A lei de
reforma local que reforza as Deputacións
- A
batería de medidas impulsadas pola CORA (Comisión para a Reforma das
Administracións Públicas)
- A
redución do Parlamento Galego
En definitiva, amigos e amigas, as políticas do PP non conducen ningún futuro viábel porque:
-asentan sobre un profundo erro económico: crer que o aforro tira da
economía cando son o investimento e o gasto os que a impulsan. De feito coas
políticas de recortes aplicadas desde 2010 non contribuíron a aumentara a
capacidade de aforro da economía (en contabilidade nacional) senón que a
reduciron (e apenas alcanza o 10% do PIB en 2013), ao tempo que levaron a unha
continuada destrución de emprego e aumento do paro. (En todo caso, en Galiza os
depósitos (56.000 Millóns) superan aos créditos (51.000 Millóns) pero ese
aforro emigra e detrás del vai a xente)
-están guiadas por intereses estreitos, dunha minoría centrada na
especulación financeira e na captura de rendas cautivas; guiadas por intereses
de curto prazo, rentistas, parasitarios, non xeradores de riqueza (o Estado
actúa como garante do espolio dos consumidores e contribuíntes)
-supeditada aos intereses duns acredores internacionais dunha débeda que é
en parte ilexítima e, en todo caso, responsabilidade súa.
Pero o BNG non se resigna. As xentes do BNG non renunciamos ao futuro.
Galiza ten futuro se os galegos e as galegas queren.
Por iso desde o BNG vimos proclamando a necesidade de parar esa deriva
suicida e dar unha volta radical ás políticas económicas e fiscais e ao propio
modelo social e institucional.
O primeiro paso é poñerlle o peito ás políticas regresivas do PP, coa
protesta, coa insubmisión, co espírito de Riotorto e con alternativas.
Galiza precisa un xiro e precisa dalo xa. Cada mes que pasa é tempo perdido
e camiño desandado.
Neste ano temos que levar as galegas e os galegos ás urnas para darlle unha
resposta contundente a estas políticas
da troika e da dereita española, temos que darlle unha resposta a este
modelo de Europa que nos leva ao colapso. Temos que batallar alí para darlle a
volta a esta UE neoliberal. E temos que poñer en Bruxelas a bandeira de Galiza,
para defender con forza os nosos intereses colectivos, os intereses da nosa
economía produtiva e os de todas as galegas e galegos e tamén os nosos
intereses políticos como nación.
O noso obxectivo aquí e en Europa é sentar as bases para reconstruír a
economía produtiva, poñer as finanzas ao servizo da economía produtiva e o
emprego, recuperar a capacidade financeira do sector público cun novo modelo
fiscal, fortalecer os servizos públicos básicos e reforzar as institucións
democráticas fronte ao poder das finanzas e dos lobbies.
- Mudar o
réxime de liberalización comercial e a liberalización dos servizos da
Bolkestein
- Mudar a
política agraria, a política pesqueira e a política industrial
- Impulsar
unha reforma fiscal para:
- Gravar
as rendas financeiras e especulativas máis que as orixinadas polo
traballo ou a produción
- incentivar
o investimento produtivo no país fronte á deslocalización
- Imposto
de grandes fortunas
- Acabar
cos paraísos fiscais
- Crear as
bases para un Sistema financeiro Galego: Banca Pública Galega-Instituto
Galego de Crédito
- Impulsar
unha Mudanza institucional: Reducir e simplificar os niveis
administrativos/institucionais
- Eliminación
das provincias
- Eliminación
das delegacións do goberno
- Reducción
do peso do goberno central
- Camiñar
cara unha estrutura básica centrada en concellos, comarcas, Galiza, UE.
Isto reduciría custes, aumentaría a eficiencia,
axilidade, eficacia e adaptabilidade ás necesidades da nosa economía
6. Todo iso pasa por unha profunda
mudanza política: reforzar
autogoberno camiño da Soberanía
-soberanía fronte a globalización neoliberal
-soberanía fronte á UE neoliberal
-soberanía fronte ao centralismo madrileño
Avanzar nesa dirección require vontade política. Xa o proclamaba Castelao
en 1943: “Galiza, pois, conta con todos
os atributos histórico-naturaes que caracterizan as verdadeiras nacionalidades;
pero fáltalle algo moi importante para ser perfeita: fáltalle a independencia
política, o goberno propio, que toda sociedade humana necesita”.
“Eu, polo tanto, confío na
soberanía natural de Galiza, que soio agarda por unha rexa vontade colectiva
para facerse respetar”
(Sempre en Galiza)
O que nós hoxe temos que plantexarnos é COMO?:
-Temos que conquistar as institucións actuais para avanzar cara un
escenario de soberanía, desprazando aos actuais ocupantes, que non cren nelas e
están converténdoas en cascas baleiras. Por cativas que sexan, para nós teñen
que ser unha panca para poder pilotar un salto adiante.
-Para iso temos que gañar a maioría e iso empeza por conquistar a hexemonía
dentro do espazo da esquerda en Galiza para liderar unha alternativa ao PP
-Seguindo o exemplo doutros pobos sabemos que Europa pode ser un camiño
táctico cara a soberanía: a ruptura co estado central español pode ser máis
facilmente imaxinábel para a poboacións e máis facilmente materializábel no
marco internacional dentro dun espazo integrado.
Para que todo iso sexa posíbel e supoña pasos en sentido progresivo:
a. cómpre mudar Galiza para que
Galiza teña soberanía e sexa un país normal en Europa
b. cómpre mudar Europa para que
Galiza sobreviva e teña futuro.
O debate da esquerda e o
espellismo federalista
No BNG temos moi claro que non hai proxecto posible de esquerdas sen
soberanía para exercitalo. Sen romper coa hiperglobalización neoliberal, sen
romper co poder omnímodo do capital financeiro e dos mercados, sen ter control
efectivo da economía e dos fluxos externos, sen soberanía, é imposíbel levar
adiante unha política económica e social de esquerdas. Iso mesmo quere dicir
que sen esa soberanía real –sabendo que nunca é absoluta- é imposíbel unha democracia
digna de tal nome, na que as decisións do pobo teñan unha mínima posibilidade
de efectivizarse.
Nese sentido, as aspiracións soberanistas das nacións europeas como
Escocia, Flandes, Catalunya, Euskadi ou nós responden a esa necesidade de
dotármonos de instrumentos poderosos para dirixir a nosa economía en interese
do noso pobo.
Galiza ten que procurar a súa presenza directa e sen intermediarios no
concerto internacional e, en particular, na UE, onde se xogan os nosos
intereses estratéxicos.
Non imos caer no espellismo do
“federalismo” das esquerdas españolas: como dicía Castelao, son
federalistas de “boquilla” cando están lonxe de ter o poder, pero vóltanse
centralista cando se acercan ao poder.
Descorazonado despois de tantos anos de esforzos inúteis para convencer aos
republicáns españois, dicía Castelao en 1948,: “ocorre que os demócratas hespañoes sempre alardean de federalistas –ao
xeito de Proudhon, claro está- cando se ven caídos e alonxados do poder; pero
en canto ventan algún ascenso ou recobran a esperanza de gobernar, entón soio
pensan nas vantaxes de concentrar os mandos en Madrid, porque esa é a maneira
de que os mandos cheguen ás súas mans ou ás do seu partido, e con gran cinismo
proclaman que a Federación non ten outro obxecto que unir o que está separado e
que Hespaña non só está unida senón que é unha nación única e indivisíbel.
Lembremos o que sucedeu coa primeira República e coa segunda, que por non seren
federaes morreron a mans do mesmo agresor, e pensemos que os que agora se proclaman
federalistas volverían ser unitarios”.
Iso que Castelao tiña moi claro en 1948 parece que algúns e algunhas da
familia nacionalista non o teñen tan claro 66 anos despois. Algúns e algunhas
non escarmentan. Pero a forza dos feitos acabara@s escarmentando e poñendo a
cada quen no seu sitio. E nese momento daremoslles a benvida como Castelao lla
dera tamén a Antón Vilar Ponte cando volveu ao Partido Galeguista en 1934: “Antón embarcárase na compaña duns amigos de
ocasión que prometeron reclamar as garantías que Galiza necesitaba par’o
desenrolo normal da súa economía e par’a diñificación da súa vida política. Nós
sentiamos non estar posuídos do mesmo optimismo que tiñan algúns irmáns nosos,
e quedámonos a coidar máis amorosamente do noso Ideal.(...) Antón Vilar Ponte
volve da súa inútil esperencia e vén a nós seguro de que as súas ilusións de
galeguista e de republicano cumpriranse dentro do noso Partido. Os meus brazos
de vello irmán e compañeiro nas Cortes constituíntes recíbeno co agarimo de
sempre” (Castelao, ANT, 1934).
Así o faremos nós, con todos os compañeiros e compañeiras nacionalistas que
volten da “súa inútil esperencia” e agardo que sexa máis cedo que tarde!
E terá que ser así porque como dicía Castelao en 1946: “A salvación de Galiza depende da súa propia libertade política”. E
nesa obra “hai sitio pra todos”, como
escribía Castelao naquela fermosa estampa que abre o album Nós. Non sobra ninguén.
Longa vida a Castelao!
Viva Galiza Ceibe!
Rianxo 11 de xaneiro de 2014
Xavier Vence
Discurso no acto de homenaxe a Castelao en Rianxo organizado polo BNG no aniversario do seu pasamento.
Publicado en Sermos Galiza 15.1.2014
Sem comentários:
Enviar um comentário