Recortes, Recesión e Paro

Coa publicación polo INE dos dados de evolución do PIB no cuarto trimenstre xa é oficial que volvemos entrar en periodo de recesión, que as previsións auguran até 2013. Cando saian os dados por Comunidades Autónomas confirmaremos que Galiza tamén volve estar en recesión.

Isto xunto cos resultados da EPA (Enquisa de Poboación Activa) do cuarto trimestre de 2011 feita pública polo INE o venres pasado é o mellor test do fracaso das políticas de austeridade impostas pola dereita europea e aplicadas con irresponsable obediencia polo Goberno central e con clamorosa frivolidade polo Goberno de Núñez Feijóo.

O paro acada cifras record no Estado Español (5,3 millóns) e tamén en Galiza (240.000).

O problema no noso caso é máis grave, si cabe, por un duplo motivo: a) porque presenta nos dous últimos anos o ritmo de aumento máis intenso de todas as CCAA, até o punto de que con 72.000 novos parados a intensidade do aumento duplica a media estatal (un 42,2% fronte a 21,9%); e b) porque nese mesmo lapso de tempo perdemos poboación en idade de traballar, aproximadamente 12.000 persoas de máis de 16 anos, que desaparecen do país e, polo tanto, do mercado de traballo.

Iso quere dicir que o aumento do paro non se produce porque haxa novas incorporación ao mercado laboral senón sobre todo porque se produce unha drástica e brutal caída do emprego. Efectivamente, tamén na destrución de emprego estamos no pelotón de cabeza, bastante por riba da media estatal (un 5,8% dos empregos destruídos fronte ao 4,5%). O volume total de empregos netos perdidos nestes dous últimos anos alcanza, segundo a EPA, a preocupante cifra de 66.000 ocupados. Uns 635 empregos destruídos por semana.

Con isto non só a taxa de paro se dispara até niveis inauditos (18,2%) senón que cae significativamente a xa de por si baixa taxa de ocupación, que se sitúa no 45%. Como sabemos, isto significa que do total da poboación en idade de traballar só o fai efectivamente un 45%, o resto está parado ou inactivo (moitos deles como revela a enquisa por atender necesidades familiares e outros moitos porque xa desistiron de buscar emprego na semana de referencia da enquisa ante as escasas espectativas de atopalo). Este tipo de proporcións distanciannos dos parámetros europeos e dos propios obxectivos marcado a ese nivel pola Estratexia de Lisboa ou pola Estratexia 2020. Obxectivos estes que deberan ser tan vixiados e prioritariamente recomendadados como os de déficit ou débeda pública, porque deles depende en realidade a sustentabilidade futura da economía e das propias contas públicas.

O certo é que esa situación está a provocar un problema social e humano cada vez máis agudo e insoportábel. Tanto pola prolongación ininterrumpida da situación de parado/a coma pola concentración nos mesmos grupos sociais, territoriais e mesmo familiares.

Efectivamente, o prolongado e case interminábel estancamento económico fai que o paro de longa duración vaia en aumento acelerado. De feito, xa son máis de 61.000 os parados que levan máis de dous anos de xeito ininterrumpido nesa situación e outros 60.000 que xa superan o ano. Iso significa que a metade dos parados que temos nos país son parados de longo duración e, nunha alta proporción, o problema voltouse crónico. Esa é a antesala da exclusión laboral e social; e económica tamén porque a partir dese momento esgótanse tamén os dereitos á percepción dos subsidios de paro.

Estes problemas agrávanse porque van asociados a familias nas que a maioría ou todos os seus membros están en paro. Segundo a EPA, hai en Galiza 72.000 fogares nos que todos os seus membros están en paro.

Se a isto engadimos que hai outros 250.000 fogares nos que todos os seus membros son inactivos, entón xa temos máis pezas para comprender a fraxilidade do tecido económico da nosa sociedade e, sobre todo, a extrema vulnerabilidade dunha inmensa parte das familias do noso país ante as incertezas dos mecanismos de redistribución do estado do benestar.

Algo de consecuencias dramáticas está a ocorrer nos segmentos mozos da poboación. A taxa de paro xuvenil alcanza ao 47,2% entre os menores de 20 anos e ao 36,4% dos que están entre 20-24 anos. A situación destas persoas, que xa non estudan e que tampouco teñen oportunidade de insertarse nun mercado laboral estrangulado, representa un auténtico drama, non só individual senón de imprevisíbeis consecuencias sociais. Ademais, na súa inmensa maioría aínda non tiveron traballo no pasado e, en consecuencia, tampouco teñen dereito a subsidios de paro e están absolutamente dependentes do amparo familiar (familias que en moitos casos estan nas situacións anteditas: todos eles en paro). Ese é, sen dúbida, un caldo de cultivo para calquera proceso de degradación social e da convivencia. Políticamente ese cóctel explosivo reclama unha política alternativa que cree as condicións para a súa integración laboral e social; pero tamén poden ser pasto de procesos dexenerativos que reforcen a súa exclusión. Conxurar tanto a súa perda pola vía da sangría migratoria, que xa está en marcha, como a súa marxinación debera ser o obxectivo central das políticas económicas e sociais. Eis un grande reto social e, en especial, para a esquerda. 

Claro está, iso require mudar por completo o panorama e o futuro da economía produtiva porque, como podemos ver nos gráficos adxuntos, a caída no emprego segundo a EPA non ten lugar só no sector da construción senón que é moi intensa tamén na industria, na agricultura e pesca e nos servizos (ver gráficos máis abaixo).

Os dados da EPA podemos complementalos coas cifras de afiliados á Seguridaded Social que nos permite un desglose por ramas de actividade moito máis pormenorizado. Con elas podemos comprobar as ramas industriais claves no noso país son as que veñen experimentando nestes dous anos unha destrución máis intensa do emprego (para máis detalle ver táboas ao final). Estas son as que experimentan maior caída por orde de intensidade:

77 Actividades de aluguer

41 Construción de edificios

78 Actividades relacionadas co emprego

24 Metalurxia; fabricación de produtos de ferro, aceiro e ferroaliaxes

58 Edición

23 Fabricación doutros produtos minerais non metálicos

59 Actividades cinematográficas, de vídeo e de programas de televisión, gravación de son e edición musical

43 Actividades de construción especializada

30 Fabricación doutro material de transporte

95 Reparación de ordenadores, efectos persoais e artigos de uso doméstico

31 Fabricación de mobles

42 Enxeñaría civil

22 Fabricación de produtos de caucho e plásticos

08 Outras industrias extractivas

33 Reparación e instalación de maquinaria e equipamento

16 Industria da madeira e da cortiza, salvo mobles; cestaría e espartaría

14 Confección de roupa de vestir

51 Transporte aéreo

25 Fabricación de produtos metálicos, salvo maquinaria e equipamento

17 Industria do papel

35 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado

28 Fabricación de maquinaria e equipamento n.c.n

01 Agricultura, gandaría, caza e servizos relacionados con elas

21 Fabricación de produtos farmacéuticos

18 Artes gráficas e reprodución de soportes gravados

Estes dados son expresivos da profundidade e prolongación da crise, claro que si, pero, sobre todo, son reveladores do desacerto das políticas aplicadas ao longo destes anos que, como vemos, non só non contribúen a atallar a crise senón que a agravan.

Os dados son unha enmenda á totalidade da política de acompañamento da crise (porque sería inxusto calificalas de anticrise) aplicadas polos diferentes niveis de goberno nestes anos. O paquete de medidas incluídas no “pacto polo euro”, consistentes esencialmente nun purgante de recortes e deflación sistemática dos ingresos das familias está conducindo a un duro sufrimento de amplas capas da poboación e, ao mesmo tempo, esté destruindo unha grande parte do tecido produtivo, en todos os sectores de actividade. Diante deste panorama e vendo o proceso destrutivo do tecido produtivo, arrastrado pola caída da demanda e a libre competencia global, resulta difícil de entender que o eixo central e exclusivo da dereita europea -e a nosa- consiste en adelgazar salarios, gasto público e contas das familias para cadrar e re-inchar as contas da banca e das finanzas.

Os avantaxados discípulos da dereita austérica que nos tocou en sorte, por decisión da metade dos votantes do noso país, están colleitando os resultados da súa sádica disciplina e, tamén hai que dicilo, da súa incapacidade manifesta de goberno. Porque haberá que empezar a dicir ben alto que gobernar non é ocupar o sillón para comunicar aos súbditos a gravidade da situación e presentar como decisións valentes as renuncias a usar os resortes competenciais do goberno (e do poder) para tomar medidas e aportar solucións aos problemas.

A seguir vans uns gráficos cos dados máis relevantes para calibrar a a evolución do emprego e o paro nestes últimos anos, incorporando os resultados da última EPA.

Agardo que, ademais de exclarecedores, vos resulten de utilidade.

 Taxa de paro (%) no IV Trimestre de 2009 e IV trimestre de 2011 por CCAA

Afiliados á SS por ramas. Galiza. Decembro 2011 e variación no último ano e nos tres últimos (respecto de decembro de 2008)

	2011/Decembro	Dec2011-Dec2008	Dec2011-Dec2010
01 Agricultura, gandaría, caza e servizos relacionados con elas	44109	-8081	-2032
02 Silvicultura e explotación forestal	2306	-344	37
03 Pesca e acuicultura	21247	-1751	-373
05 Extracción de antracita, hulla e lignito	11	-23	-7
07 Extracción de minerais metálicos	130	53	49
08 Outras industrias extractivas	2707	-750	-175
09 Actividades de apoio ás industrias extractivas	14	-6	-3
10 Industria da alimentación	24156	-32	11
11 Fabricación de bebidas	2741	-124	-87
13 Industria téxtil	1765	-61	-171
14 Confección de roupa de vestir	10452	-2536	-691
15 Industria do coiro e do calzado	378	-34	43
16 Industria da madeira e da cortiza, salvo mobles; cestaría e espartaría	9191	-2448	-477
17 Industria do papel	1156	-227	-3
18 Artes gráficas e reprodución de soportes gravados	3418	-600	-247
19 Coquerías e refinación de petróleo	758	-29	6
20 Industria química	2584	-91	-49
21 Fabricación de produtos farmacéuticos	934	-165	-24
22 Fabricación de produtos de caucho e plásticos	3217	-918	-143
23 Fabricación doutros produtos minerais non metálicos	9144	-3656	-1085
24 Metalurxia; fabricación de produtos de ferro, aceiro e ferroaliaxes	4608	-2134	-653
25 Fabricación de produtos metálicos, salvo maquinaria e equipamento	15485	-3326	-1178
26 Fabricación de produtos informáticos, electrónicos e ópticos	683	342	27
27 Fabricación de material e equipamento eléctrico	1351	-172	-144
28 Fabricación de maquinaria e equipamento n.c.n	4593	-885	11
29 Fabricación de vehículos e motor, remolques e semirremolques	14520	-1237	-946
30 Fabricación doutro material de transporte	6648	-2337	-624
31 Fabricación de mobles	4173	-1270	-403
32 Outras industrias manufactureiras	1196	271	37
33 Reparación e instalación de maquinaria e equipamento	5594	-1503	-250
35 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado	2434	-470	-116
36 Captación, depuración e distribución de auga	1363	0	2
37 Recolla e tratamento de augas residuais	207	4	-4
38 Recolla, tratamento e eliminación de residuos; valorización	4085	277	-152
39 Actividades de descontaminación e outros servizos de xestión de residuos	108	-2	-4
41 Construción de edificios	31144	-18353	-7140
42 Enxeñaría civil	5251	-1546	-678
43 Actividades de construción especializada	50268	-18665	-6631
45 Venta e reparación de vehículos de motor e motocicletas	22307	-1944	-757
46 Comercio por xunto e intermediarios do comercio, salvo de vehículos de motor e motocicletas	48400	-5348	-885
47 Comercio ao retallo, salvo de vehículos de motor e motocilcetas	109206	-406	-259
49 Transporte terrestre e por tubaxe	31727	-3691	-1397
50 Transporte marítimo e por vías navegables interiores	824	30	-13
51 Transporte aéreo	323	-74	-33
52 Almacenamento e actividades anexas ao transporte	9990	-66	-234
53 Actividades postais e de correos	3221	44	28
55 Servizos de aloxamento	7857	-246	-177
56 Servizos de comidas e bebidas	58487	2076	567
58 Edición	2755	-1200	-196
59 Actividades cinematográficas, de vídeo e de programas de televisión, gravación de son e edición musical	1246	-465	-235
60 Actividades de programación e emisión de radio e televisión	1761	191	115
61 Telecomunicacións	4747	-253	-214
62 Programación, consultaría e outras actividades relacionadas coa informática	6119	923	447
63 Servizos de información	683	213	95
64 Servizos financeiros, salvo seguros e fondos de pensións	12995	-1587	-1123
65 Seguros, reaseguros e fondos de pensións, salvo Seguridade Social obrigatoria	1935	-265	-92
66 Actividades auxiliares dos servizos financeiros e aos seguros	5675	303	48
68 Actividades inmobiliarias	3021	-355	-76
69 Actividades xurídicas e de contabilidade	13193	-15	-13
70 Actividades das sedes centrais; actividades de consultoría de xestión empresarial	3067	-73	5
71 Servizos técnicos de arquitectura e enerxía, ensaios e análises técnicas	11378	-1579	-628
72 Investigación e desenvolvemento	2217	296	-39
73 Publicidade e estudos de mercado	4020	-645	-224
74 Outras actividades profesionais, científicas técnicas	4916	1997	963
75 Actividades veterinarias	1328	-59	-47
77 Actividades de aluguer	4538	-4030	-660
78 Actividades relacionadas co emprego	4824	-2489	-1064
79 Actividades de axencias de viaxes, operadores turísticos, servizos de reservas e actividades relacionadas con estes	1599	-224	5
80 Actividades de seguranza e investigación	5326	-208	-296
81 Servizos a edificios e actividades de xardinaría	25180	-756	-367
82 Actividades administrativas de oficina e outras actividades auxiliares das empresas	9065	3061	961
84 Administración pública e defensa; Seguridade Social obrigatoria	60896	-2607	-1287
85 Educación	31780	1335	241
86 Actividades sanitarias	56327	-1500	-109
87 Asistencia en establecementos residenciais	9262	1896	680
88 Actividades de servizos sociais sen aloxamento	9215	150	54
90 Actividades de creación, artísitcas e espectáculos	1767	40	-31
91 Actividades de bibiotecas, arquivos, museos e outras actividades culturais	540	31	44
92 Actividades de xogos de azar e apostas	1439	-87	-54
93 Actividades deportivas, recreativas e de entretemento	7413	486	221
94 Actividades asociativas	7902	-488	73
95 Reparación de ordenadores, efectos persoais e artigos de uso doméstico	5174	-1630	-320
96 Outros servizos persoais	17858	91	97
97 Actividades dos fogares como empregadores de persoal doméstico	20657	-632	-191
99 Actividades de organizacións e organismos extraterritoriais	28	15	2
Non clasificados	8206	8200	-546
Total	956525	-84374	-31188

Afiliados á SS por ramas en Galiza e variacións, ordenadas polo % de variación nos tres últimos anos

	2011/Decembro	Dec2011-Dec2008	Dec2011-Dec2010	Var11/08 %
77 Actividades de aluguer	4538	-4030	-660	-47,0
41 Construción de edificios	31144	-18353	-7140	-37,1
78 Actividades relacionadas co emprego	4824	-2489	-1064	-34,0
24 Metalurxia; fabricación de produtos de ferro, aceiro e ferroaliaxes	4608	-2134	-653	-31,7
58 Edición	2755	-1200	-196	-30,3
23 Fabricación doutros produtos minerais non metálicos	9144	-3656	-1085	-28,6
59 Actividades cinematográficas, de vídeo e de programas de televisión, gravación de son e edición musical	1246	-465	-235	-27,2
43 Actividades de construción especializada	50268	-18665	-6631	-27,1
30 Fabricación doutro material de transporte	6648	-2337	-624	-26,0
95 Reparación de ordenadores, efectos persoais e artigos de uso doméstico	5174	-1630	-320	-24,0
31 Fabricación de mobles	4173	-1270	-403	-23,3
42 Enxeñaría civil	5251	-1546	-678	-22,7
22 Fabricación de produtos de caucho e plásticos	3217	-918	-143	-22,2
08 Outras industrias extractivas	2707	-750	-175	-21,7
33 Reparación e instalación de maquinaria e equipamento	5594	-1503	-250	-21,2
16 Industria da madeira e da cortiza, salvo mobles; cestaría e espartaría	9191	-2448	-477	-21,0
14 Confección de roupa de vestir	10452	-2536	-691	-19,5
51 Transporte aéreo	323	-74	-33	-18,6
25 Fabricación de produtos metálicos, salvo maquinaria e equipamento	15485	-3326	-1178	-17,7
17 Industria do papel	1156	-227	-3	-16,4
35 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado	2434	-470	-116	-16,2
28 Fabricación de maquinaria e equipamento n.c.n	4593	-885	11	-16,2
01 Agricultura, gandaría, caza e servizos relacionados con elas	44109	-8081	-2032	-15,5
21 Fabricación de produtos farmacéuticos	934	-165	-24	-15,0
18 Artes gráficas e reprodución de soportes gravados	3418	-600	-247	-14,9
73 Publicidade e estudos de mercado	4020	-645	-224	-13,8
02 Silvicultura e explotación forestal	2306	-344	37	-13,0
79 Actividades de axencias de viaxes, operadores turísticos, servizos de reservas e actividades relacionadas con estes	1599	-224	5	-12,3
71 Servizos técnicos de arquitectura e enerxía, ensaios e análises técnicas	11378	-1579	-628	-12,2
65 Seguros, reaseguros e fondos de pensións, salvo Seguridade Social obrigatoria	1935	-265	-92	-12,0
27 Fabricación de material e equipamento eléctrico	1351	-172	-144	-11,3
64 Servizos financeiros, salvo seguros e fondos de pensións	12995	-1587	-1123	-10,9
68 Actividades inmobiliarias	3021	-355	-76	-10,5
49 Transporte terrestre e por tubaxe	31727	-3691	-1397	-10,4
46 Comercio por xunto e intermediarios do comercio, salvo de vehículos de motor e motocicletas	48400	-5348	-885	-10,0
15 Industria do coiro e do calzado	378	-34	43	-8,3
45 Venta e reparación de vehículos de motor e motocicletas	22307	-1944	-757	-8,0
29 Fabricación de vehículos e motor, remolques e semirremolques	14520	-1237	-946	-7,9
03 Pesca e acuicultura	21247	-1751	-373	-7,6
94 Actividades asociativas	7902	-488	73	-5,8
92 Actividades de xogos de azar e apostas	1439	-87	-54	-5,7
61 Telecomunicacións	4747	-253	-214	-5,1
11 Fabricación de bebidas	2741	-124	-87	-4,3
75 Actividades veterinarias	1328	-59	-47	-4,3
84 Administración pública e defensa; Seguridade Social obrigatoria	60896	-2607	-1287	-4,1
80 Actividades de seguranza e investigación	5326	-208	-296	-3,8
19 Coquerías e refinación de petróleo	758	-29	6	-3,7
20 Industria química	2584	-91	-49	-3,4
13 Industria téxtil	1765	-61	-171	-3,3
55 Servizos de aloxamento	7857	-246	-177	-3,0
97 Actividades dos fogares como empregadores de persoal doméstico	20657	-632	-191	-3,0
81 Servizos a edificios e actividades de xardinaría	25180	-756	-367	-2,9
86 Actividades sanitarias	56327	-1500	-109	-2,6
70 Actividades das sedes centrais; actividades de consultoría de xestión empresarial	3067	-73	5	-2,3
39 Actividades de descontaminación e outros servizos de xestión de residuos	108	-2	-4	-1,8
52 Almacenamento e actividades anexas ao transporte	9990	-66	-234	-0,7
47 Comercio ao retallo, salvo de vehículos de motor e motocilcetas	109206	-406	-259	-0,4
10 Industria da alimentación	24156	-32	11	-0,1
69 Actividades xurídicas e de contabilidade	13193	-15	-13	-0,1
36 Captación, depuración e distribución de auga	1363	0	2	0,0
96 Outros servizos persoais	17858	91	97	0,5
53 Actividades postais e de correos	3221	44	28	1,4
88 Actividades de servizos sociais sen aloxamento	9215	150	54	1,7
37 Recolla e tratamento de augas residuais	207	4	-4	2,0
90 Actividades de creación, artísitcas e espectáculos	1767	40	-31	2,3
56 Servizos de comidas e bebidas	58487	2076	567	3,7
50 Transporte marítimo e por vías navegables interiores	824	30	-13	3,8
85 Educación	31780	1335	241	4,4
66 Actividades auxiliares dos servizos financeiros e aos seguros	5675	303	48	5,6
91 Actividades de bibiotecas, arquivos, museos e outras actividades culturais	540	31	44	6,1
93 Actividades deportivas, recreativas e de entretemento	7413	486	221	7,0
38 Recolla, tratamento e eliminación de residuos; valorización	4085	277	-152	7,3
60 Actividades de programación e emisión de radio e televisión	1761	191	115	12,2
72 Investigación e desenvolvemento	2217	296	-39	15,4
62 Programación, consultaría e outras actividades relacionadas coa informática	6119	923	447	17,8
87 Asistencia en establecementos residenciais	9262	1896	680	25,7
32 Outras industrias manufactureiras	1196	271	37	29,3
63 Servizos de información	683	213	95	45,3
82 Actividades administrativas de oficina e outras actividades auxiliares das empresas	9065	3061	961	51,0
74 Outras actividades profesionais, científicas técnicas	4916	1997	963	68,4
07 Extracción de minerais metálicos	130	53	49	68,8
26 Fabricación de produtos informáticos, electrónicos e ópticos	683	342	27	100,3
99 Actividades de organizacións e organismos extraterritoriais	28	15	2	115,4
Total	956525	-84374	-31188	-8,1